La contribución de las ferias comerciales a la marca ciudad:

estudio comparativo entre Barcelona y Milán

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.25029/od.2023.376.23

Palabras clave:

ferias comerciales, place branding, city branding, Barcelona, Milán

Resumen

Las ferias comerciales pueden ayudar a las ciudades a diferenciarse porque ofrecen importantes posibilidades respecto a la relación, la promoción y el posicionamiento de la marca del territorio (de San Eugenio Vela & Jiménez Morales, 2009). No obstante, la bibliografía actual aporta escasos artículos sobre la influencia de estos eventos en la marca de la ciudad (Kowalik, 2012).

El objetivo general de esta publicación es analizar la coordinación entre los responsables municipales y los organizadores de ferias en la estrategia de city branding; comparando las ciudades de Barcelona y Milán. Los objetivos específicos son: a) conocer la estrategia de city branding de ambas ciudades; b) confirmar si los organizadores la conocen, así como sus objetivos; c) identificar si existe colaboración entre ellos para alcanzarlos y, finalmente, d) compartir recomendaciones gracias al análisis del modelo de gestión de cada ciudad.

La metodología empleada parte      desde un enfoque cualitativo      y ha consistido, en primer lugar, en entrevistas en profundidad con el ayuntamiento y los actores más relevantes de estas ciudades. En segundo término, se han articulado encuestas online para conocer la opinión de los organizadores feriales que desarrollan su actividad en estas urbes.

Biografía del autor/a

Josep Jonàs Cortés, Universitat de Vic-Universitat Central de Catalunya

Licenciado en Investigación y Técnicas de Mercado por la Universitat Oberta de Catalunya (UOC), doctorando de la UVic-UCC. Es Operation & Customer Service Director de NEBEXT y colaborador docente de EAE Business School y la UVic-UCC. Ha trabajado más de 30 años en Fira de Barcelona. Su línea de investigación está centrada en el impacto de las ferias comerciales en la marca de las ciudades.

Jordi De San Eugenio Vela, Universidad de Vic-Universidad Central de Cataluña

Catedrático del Departamento de Comunicación. Coordinador del programa de doctorado en Diseño y Comunicación. Coordinador de los estudios de Publicidad y Relaciones Públicas. Sus intereses de investigación se sitúan en torno a los procesos de comunicación que se producen desde el territorio, con especial incidencia en el turismo, el paisaje y las marcas de lugares.

Xavier Ginesta Portet, Universitat de Vic-Universitat Central de Catalunya

Profesor Titular de Universidad. Doctor en Comunicación y Periodismo por la Universitat Autónoma de Barcelona (2009), es actualmente profesor del Departamento de Comunicación de la Universitat de Vic - Universitat Central de Catalunya. Su línea de investigación está centrada en la comunicación deportiva y el marketing deportivo, así como el branding de territorios.

Citas

Aitken, R., & Campelo, A. (2011). The four Rs of place branding. Journal of Marketing Management, 27(9–10), 913–933. https://doi.org/10.1080/0267257X.2011.560718

Ajuntament de Barcelona. (15 de abril de 2021). Barcelona ReAct (15/04/21). L’economia del visitant: redefinir-recuperar l’economia dels visitants [Vídeo]. Youtube. https://youtu.be/rq7KPahCjes

Ajuntament de Barcelona. (1 febrero de 2022). L’espai firal de Montjuïc es transforma per obrir-se a la ciutat i combinar l’activitat firal amb habitatges i equipaments públics, més verd i millor mobilitat. Ajuntament de Barcelona. Recuperado de https://ajuntament.barcelona.cat/premsa/2022/02/01/lespai-firal-de-montjuic-es-transforma-per-obrir-se-a-la-ciutat-i-combinar-lactivitat-firal-amb-habitatges-i-equipaments-publics-mes-verd-i-una-millor-mobilitat/

Ashworth, G. J. (2009a). The instruments of place branding: How is it done? European Spatial Research and Policy, 16(1), 9–22. https://doi.org/10.2478/v10105-009-0001-9

Ashworth, G. J. (2009b). Do tourists destroy the heritage they have come to experience? Tourism Recreation Research, 34(1), 79-83.

Ashworth, G. J., & Kavaratzis, M. (2009). Beyond the logo: Brand management for cities. Journal of Brand Management, 16(8), 520–531. https://doi.org/10.1057/palgrave.bm.2550133

Associació 22@NetWorkBCN. (2022). La unió fa la força; la interacció, l’èxit. Associació 22@NETWORK BCN. Recuperado de https://www.22network.net/associacio/

Barozzi, Marco (2023). Evolución Milano Design Week, 2015 a 2019. [correo electrónico]

Bracero, Francesc (3 de febrero de 2023). La llegada de ISE a Fira Gran Via empieza a atraer empresas a la ciudad. La Vanguardia. Recuperado de https://www.lavanguardia.com/tecnologia/20230203/8729750/llegada-ise-fira-gran-via-empieza-atraer-empresas-ciudad.amp.html

Braun, E., Kavaratzis, M., & Zenker, S. (2010). My City - My Brand: The Role of Residents in Place Branding.

Colau, A. (24 de enero de 2023) Linkedin [https://www.linkedin.com/in/adacolau/] recuperado de: https://www.linkedin.com/posts/adacolau_orgullbcn-barcelona-tecnologia-activity-7023319441367035905-giG8?utm_source=share&utm_medium=member_desktop

Comune di Milano. (2022). Casa. El municipio de Milán. Palacio Marino. Alcade. Recuperado de https://www.comune.milano.it/comune/palazzo-marino/il-sindaco

Cuadrado-Roura, J. R., & Rubalcaba-Bermejo, L. (1996). Specialization and Competition amongst European Cities: A New Approach through Fair and Exhibition Activities. Regional Studies, 32(March), 133–147. https://doi.org/10.1080/00420989550013149

Cugat, R. (3 de diciembre de 2021). Barcelona es llança a captar nous congressos amb un programa d’ajudes inèdit. El Periódico. Recuperado de https://www.elperiodico.cat/ca/barcelona/20211202/barcelona-llanca-programa-captar-turisme-congressos-internacionals-12935900

de San Eugenio Vela, J., Ginesta Portet, X., & Kavaratzis, M. (2019). The critical role of stakeholder engagement in a place branding strategy: a case study of the Empordà brand. European Planning Studies, 0(0), 1–20. https://doi.org/10.1080/09654313.2019.1701294

de San Eugenio Vela, J. & Jiménez Morales, M. (2009). Identidad territorial y promoción turística: la organización de eventos como estrategia de creación, consolidación y difusión de la imagen de marca del territorio.

Dezzen. (2022). Milan design week 2022. Dezeen Events Guide. Recuperado de https://www.dezeen.com/eventsguide/2022/06/milan-design-week-2022/

Dolles, H., & Söderman, S. (2010). Addressing ecology and sustainability in mega-sporting events: The 2006 football World Cup in Germany. Journal of Management & Organization, 16(4), 587-600.

EFE Barcelona. (2 de mayo de 2018). Barcelona se consolida en el top de las ciudades en atracción de congresos. La Vanguardia. Recuperado de https://www.lavanguardia.com/local/barcelona/20180502/443187402445/barcelona-top-ciudades-congresos.html

Europa Press. (3 de febrero de 2023). El ISE 2023 cierra edición y bate récord de asistencia en Barcelona con 58.107 personas. Europa Press. Recuperado de https://www.europapress.es/catalunya/noticia-ise-2023-cierra-edicion-bate-record-asistencia-barcelona-58107-personas-20230203174049.html

Fiera Milano SPA. (2022). Fiera Milano has been organising, hosting and managing international events in Italy and worldwide since 1920. Fiera Milano. Recuperado de https://www.fieramilano.it/en/

Fira Barcelona. (20 febrero de 2018). L’Ajuntament de Barcelona encarrega a Fira la gestió del CCIB a partir de l’any 2021. Fira Barcelona. Recuperado de https://www.firabarcelona.com/nota-premsa/uncategorized/lajuntament-de-barcelona-encarrega-a-fira-la-gestio-del-ccib-a-partir-de-lany-2021/

Fira Barcelona. (5 diciembre de 2019). Fira de Barcelona superará los 215 millones de euros de ingresos en 2019, un año extraordinario. Fira de Barcelona. Recuperado de https://www.firabarcelona.com/es/nota-prensa/institucional/fira-de-barcelona-superara-los-215-millones-de-euros-de-ingresos-en-2019-un-ano-extraordinario/

Fira Barcelona. (2022). Órganos de gobierno. Fira de Barcelona. Recuperado de https://www.firabarcelona.com/es/organos-de-gobierno/

Fondazione Fiera Milano. (2022). Fondazione Fiera Milano promuove la realizzazione di iniziative di sviluppo economico, sociale, culturale e scientifico. Fondazione Fiera Milano. Recuperado de https://www.fondazionefieramilano.it/it/index.html

Getz, D. (2005). Event management & event tourism. ed. New York: Cognizant Communication Corporation.

Hall, C. M. (1989). The definition and analysis of hallmark tourist events. GeoJournal, 19(3), 263–268. https://doi.org/10.1007/BF00454570

Hankinson, G. (2009). Managing destination brands: Establishing a theoretical foundation. Journal of Marketing Management, 25(1–2), 97–115. https://doi.org/10.1362/026725709X410052

Hattendorf, K. [@kaihattendorf ] (3 de marzo de 2020). - no trade show floors: no new business - no conferences: no industry developments - no meetings: no quality dialogues between professionals. [Tweet]. Recuperado de: https://twitter.com/kaihattendorf/status/1234737699208167425?s=20&t=M4PVmgNRZcDyCPZayJUzdQ

ICCA. (2019). International Congress and Convention Association 2018 ICCA Statistics Report Country & City Rankings. ICCA. Recuperado de www.iccaworld.org

Il Bagno News. (2022). Salone del Mobile. Milano 2022: i numeri del successo. Il Bagno News. Recuperado de https://www.ilbagnonews.it/salone-del-mobile-milano-2022/#:~:text=2.175%20sono%20stati%20i%20brand,sei%20giorni%2C%20da%20173%20Paesi.

Köker, N. E., & Maden, D. (2013). Contribution of International Fairs in City Branding: The case of Izmir, Turkey. March, 49–69.

Kotler, P., Haider, D. H., & Rein, I. (1993). Marketing Places: Attracting Investment and Tourism to Cities, States and Nations. The Free Press.

Lindlof, T. R., & Taylor, B. C. (2011). Sensemaking: Qualitative data analysis and interpretation. Qualitative communication research methods, 3(1), 241-281.

Martín, Cristina. (11 de octubre de 2022). Pau Relat: “No somos conscientes de los activos que tiene Barcelona”. The New Barcelona Post. Recuperado de https://www.thenewbarcelonapost.com/pau-relat-no-somos-conscientes-de-los-activos-que-tiene-barcelona/

Molina, Carlos. (27 diciembre de 2022). Los hoteles cuelgan el cartel de ‘aforo completo’ para Fitur y el Mobile World Congress. Cinco Días. Recuperado de https://cincodias.elpais.com/cincodias/2022/12/23/companias/1671811476_333350.html

Molina, Miquel (15 de febrero de 2020). John Hoffman: “Barcelona es nuestra casa”. La Vanguardia. Recuperado de https://www.lavanguardia.com/local/barcelona/20200215/473558500460/mobile-barcelona-john-hoffman-organizacion-gsma.html

Nadeu, F. (28 febrero de 2022). El Rey inaugura un Mobile que aspira a devolver la normalidad poscovid. El Periódico. Recuperado de https://www.elperiodico.com/es/economia/20220228/rey-inaugura-mobile-aspira-devolver-13300453

Oppermann, M., & Chon, K. S. (1997). Convention participation decision-making process. Annals of tourism Research, 24(1), 178-191.

Orihuel, José & Zanón, Artur. (4 de febrero de 2022) Fira 2000 pide 115 millones al BEI para la ampliación del recinto de Gran Via. Expansión. Recuperado de https://www.expansion.com/catalunya/2022/02/04/61fceee2468aeb34188b46db.html

Ritchie, J. B., & Hudson, S. (2009). Understanding and meeting the challenges of consumer/tourist experience research. International Journal of Tourism Research, 11(2), 111-126.

Rogers, T. (2013). Conferences and conventions 3rd edition: A global industry. Routledge.

Romero-Lengua, J., Sabaté, X., & Navarro, I. (2019). Guia de branding territorial per a ens locals. Diputació de Barcelona.

Rubalcaba-Bermejo, L., & Cuadrado-Roura, J. R. (1995). Urban hierarchies and territorial competition in Europe: exploring the role of fairs and exhibitions. Urban Studies, 32(2), 379–400. https://doi.org/10.1080/00420989550013149

UFI (2022) World Map of Exhibition Venues. Recuperado de https://www.ufi.org/wp-content/uploads/2022/02/UFI_World_Map_of_Venues_2022.pdf

UFI, Oxford Economics. (2020). Global Economic Impact of Exhibitions, 2019. 2020 Edition. Recuperado de https://www.ufi.org/wp-content/uploads/2022/09/OE-UFI_Global_Exhibitions_Impact_August_2022.pdf

UPF Barcelona School of Management. (23 de abril de 2020). Rethinking City Branding | City branding research: how to deal with the new reality post-COVID-19 [Vídeo]. Youtube. https://youtu.be/EkzoTuHPCPM

Weller, S. (2008). Beyond “Global Production Networks”: Australian fashion week’s trans-sectoral synergies. Growth and Change, 39(1), 104–122. https://doi.org/10.1111/j.1468-2257.2007.00407.x

Zenker, S. (2011). How to catch a city? The concept and measurement of place brands. Journal of Place Management and Development, 4(1), 40–52. https://doi.org/10.1108/17538331111117151

Publicado

2023-06-29

Cómo citar

Jonàs Cortés, J., De San Eugenio Vela, J., & Ginesta Portet, X. (2023). La contribución de las ferias comerciales a la marca ciudad: : estudio comparativo entre Barcelona y Milán. Obra Digital, (23), 127–145. https://doi.org/10.25029/od.2023.376.23